Konieczność zastosowania systemów oddymiania klatek schodowych związane jest z praktyczną realizacją polskich przepisów dotyczących bezpieczeństwa pożarowego budynków. Podstawowym wymogiem wynikającym już z art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 7 lipca 1994 r. – Prawo budowlane (Dz. U. z 2013 r. poz. 1409 z późn. zm.), jest umożliwienie w razie pożaru bezpiecznej ewakuacji ludzi z budynku lub zapewnienie możliwości przetrwania podczas pożaru wewnątrz budynku, a także uwzględnianie bezpieczeństwa ekip ratowniczych. Konieczność zapewnienia bezpieczeństwa ewakuacji wynika również bezpośrednio z zapisów innych wymienionych poniżej aktów prawnych, takich jak:
[1] OBWIESZCZENIE MARSZAŁKA SEJMU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ z dnia 27 stycznia 2016 r. w sprawie ogłoszenia jednolitego tekstu ustawy o ochronie przeciwpożarowej (Dz.U. Z 2016 r., poz. 191),
- 4.1. „Właściciel, zarządca lub użytkownik budynku, obiektu lub terenu, zapewniając jego ochronę przeciwpożarową, obowiązany jest w szczególności: (…) 3) zapewnić osobom przebywającym w budynku, obiekcie lub na terenie bezpieczeństwo i możliwość ewakuacji.”
[2] OBWIESZCZENIE MINISTRA INFRASTRUKTURY I ROZWOJU1) z dnia 17 lipca 2015 r. w sprawie ogłoszenia jednolitego tekstu rozporządzenia Ministra Infrastruktury w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie (Dz. U. z 2015 r., poz. 1422)
- 207. 1. Budynek i urządzenia z nim związane powinny być zaprojektowane i wykonane w sposób zapewniający w razie pożaru:(…)4) możliwość ewakuacji ludzi, a także uwzględniający bezpieczeństwo ekip ratowniczych.
[3] ROZPORZĄDZENIE MINISTRA SPRAW WEWNĘTRZNYCH I ADMINISTRACJI z dnia 7 czerwca 2010 r. w sprawie ochrony przeciwpożarowej budynków, innych obiektów budowlanych i terenów (Dz.U. 2010 nr 109 poz. 719)
- 15.1. Z każdego miejsca w obiekcie przeznaczonego do przebywania ludzi zapewnia się odpowiednie warunki ewakuacji umożliwiające szybkie i bezpieczne opuszczenie strefy pożarowej lub objętej pożarem dostosowane do liczby i stanu sprawności osób przebywających w obiekcie oraz jego funkcji, konstrukcji i wymiarów a także zastosowanie technicznych środków zabezpieczenia przeciwpożarowego polegających na:
….
- zabezpieczeniu przed zadymieniem wymienionych w przepisach techniczno-budowlanych dróg ewakuacyjnych, w tym: na stosowaniu urządzeń zapobiegających zadymieniu lub urządzeń i innych rozwiązań techniczno-budowlanych zapewniających usuwanie dymu;
- 16. 1. Podstawą do uznania użytkowanego budynku istniejącego za zagrażający życiu ludzi jest niezapewnienie przez występujące w nim warunki techniczne możliwości ewakuacji ludzi, w szczególności w wyniku:(…) 4) nie wydzielenia ewakuacyjnej klatki schodowej budynku wysokiego innego niż mieszkalny lub wysokościowego, w sposób określony w przepisach techniczno-budowlanych;
5) niezabezpieczenia przed zadymieniem dróg ewakuacyjnych wymienionych w przepisach techniczno-budowlanych, w określony w nich sposób;
W szerokiej grupie średniowysokich budynków użyteczności publicznej, zamieszkania zbiorowego i mieszkalnych, obowiązujące przepisy zawarte w warunkach technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie [3] wymagają stosowania na klatkach schodowych urządzeń do usuwania dymu. Wymóg ten dotyczy bezpośrednio następujących budynków klasyfikowanych do kategorii zagrożenia ludzi:
- 245. W budynkach:
1) Niskich (N), zawierającym strefę pożarową ZL II,
2) Średniowysokim (SW), zawierających strefę pożarową ZL I, ZL II, ZL III lub ZL V,
(…) należy stosować klatki schodowe obudowane i zamykane drzwiami oraz wyposażone w urządzenia zapobiegające zadymieniu lub służące do usuwania dymu.
Instalacje oddymiania powinny być stosowane również w budynkach mieszkalnych, jeżeli przekroczona zostanie maksymalna długość przejścia ewakuacyjnego. Zachodzi wówczas konieczność wydzielenia pożarowego klatki schodowej, a co za tym idzie i jej ochrony przynajmniej za pomocą urządzeń służących oddymianiu [3].
- 256. 2. Za równorzędne wyjściu do innej strefy pożarowej, o którym mowa w ust. 1, uważa się wyjście do obudowanej klatki schodowej, zamykanej drzwiami o klasie odporności ogniowej co najmniej EI30, wyposażonej w urządzenia zapobiegające zadymieniu lub służące do usuwania dymu.
Podsumowując należy stwierdzić, że stosowanie systemów oddymiania pionowych dróg ewakuacji jest co najmniej wymogiem minimalnym ochrony dróg ewakuacji we wszystkich budynkach średniowysokich (o wysokości ponad 12 m do 25 m) użyteczności publicznej i większości średniowysokich (o wysokości ponad 4. do 9. kondygnacji nadziemnych) budynków mieszkalnych użytkowych, mieszkalnych i zamieszkania zbiorowego. Podjęcie działań w postaci badań i prac badawczo-rozwojowych zmierzających do optymalizacji i podniesienia efektywności działania tego typu sytemu uznać należy za w pełni uzasadnione.
Autor: inż. Jarosław Wiche