Przy projektowaniu systemów oddymiania klatek schodowych zgodnie z Ustawą Prawo Budowlane należy stosować zasady wiedzy technicznej w postaci norm i uznanych standardów technicznych. Problem polega tu na faktycznym braku uniwersalnej metody, pozwalającej na zaprojektowanie faktycznie efektywnego rozwiązania.
W krajowej praktyce urządzenia służące usuwaniu dymu i ciepła projektowane są wyłącznie w oparciu o:
- normę PN-B-02877-4:2001„Ochrona przeciwpożarowa budynków. Instalacja grawitacyjna do odprowadzania dymu i ciepła. Zasady projektowania.”
- normę wytyczne VdS 2221:2001-08 „Urządzenia do oddymiania klatek schodowych. Projektowanie i instalowanie”. stanowiące uzupełnieni normy DIN 18232-2 – Utrzymywanie stref wolnych od zadymienia – Część 2: Urządzenia oddymiające (klapy dymowe), wymiarowanie, wymagania i montaż.
Wymienione powyżej standardy dotyczą projektowania wyłącznie instalacji oddymiania grawitacyjnego (bez uwzględnienia żadnej formy wspomagania mechanicznego) i cechują się poważnymi uproszczeniami, które nie gwarantują uzyskania zakładanych efektów projektowych. Uproszczenia o których mowa to np.:
- przyjęcie stałej mocy pożaru i wysokiej efektywności stratyfikacji termicznej, co nie znajduje potwierdzenia w badaniach obiektowych. Faktyczna efektywność systemów grawitacyjnych jest silnie uzależniona od warunków temperaturowych na zewnątrz i wewnątrz obiektu oraz od wymiany ciepła powietrza i dymu z wewnętrznymi przegrodami budowlanymi.
- brak odniesienia wielkości instalacji do geometrii klatki schodowej (wielkości, konstrukcji schodów, wielkości duszy itd.) oraz sposobu jej połączenia z lokalami na poszczególnych piętrach (wyjście bezpośrednie na klatkę i przez wydzielony korytarz ewakuacyjny)
- odniesienie powierzchni czynnej Acz klap dymowych do bliżej niesprecyzowanego rzutu poziomego przestrzeni klatki schodowej co budzi szereg wątpliwości i indywidualnych interpretacji.
- ograniczone wytyczne odnośnie zasad doboru wielkości i uruchamiania otworów dolotowych powietrza kompensacyjnego. W praktyce często stosowane otwieranie ręczne co sabotuje efektywność instalacji.
- ograniczone wytyczne odnośnie lokalizacji systemu detekcji pożaru uruchamiającego działanie instalacji. Niewłaściwa lokalizacja czujki dymu może znacznie opóźnić uruchomieni systemu obniżając jego skuteczność.
- i inne
Realizacja programu badań obiektowych i numerycznych oraz analiza porównawcza wyników innych tego typu eksperymentów pozwoli na opracowanie nowych wytycznych projektowych dla instalacji oddymiania klatek schodowych. Standard uwzględniać będzie rzeczywiste zjawiska fizyczne mające wpływ na przepływ powietrza i dymu w obrębie klatki schodowej, zależność efektywności od geometrii pionowych dróg ewakuacji oraz możliwość zastosowania mechanicznego wspomagania procesu oddymiania. Tak opracowane wytyczne przyczynią się do poprawy efektywności instalacji ochrony pionowych dróg ewakuacji, a więc istotnej poprawy bezpieczeństwa użytkowników i warunków działania ekip ratowniczo gaśniczych.
Autor: dr inż. Grzegorz Kubicki